Na Julius Mathias (email the author)
Kwa ufupi
Shirika la Mikopo ya Nyumba (TMRC), lilianzishwa kwa lengo la kuziwezesha benki kutoa mikopo kwa wateja ambao wana lengo la kumiliki nyumba za kudumu. TMRC inaendeshwa na kusimamiwa na Benki Kuu ya Tanzania (BoT) na kumilikiwa na Benki ya CRDB, NMB, Exim, Azania, DCB na NIC ambazo kila moja ina hisa zinazozidi thamani ya Sh500 milioni.
Tanzania ni moja kati ya nchi ambazo zimeridhia maazimio mbalimbali ya Umoja wa Mataifa likiwamo Azimio la Shirika la Makazi la Umoja wa Mataifa (UN-Habitat).
Moja ya maazimio ya UN-Habitat ni kutaka wananchi kuwa na makazi bora na shirika hilo limekuwa likitekeleza mpa ngo wa mikopo ya nyumba kwa wanajamii.
Mikopo hiyo ni aina ya huduma ambayo hutolewa na taasisi za fedha katika nchi nyingi kote duniani, ikiwa na lengo la kuwajengea wananchi uwezo wa kumiliki nyumba za makazi au biashara.
Hivi karibuni kutokana na ma badiliko ya kiuchumi, Tanzania imeingia kwenye biashara hiyo hasa baada ya wananchi na taasisi zake kuwekeza katika eneo hilo.
Ili kufanikisha mpango huo, Benki Kuu ya Tanzania (BOT), imetoa kibali cha kuanzishwa kwa shirika ambalo litazijengea benki zetu uwezo wa kutoa mikopo ya muda mrefu kwa ajili ya manufaa kwa wananchi.
Shirika la Mikopo ya Nyumba (TMRC), lilianzishwa kwa lengo la kuziwezesha benki kutoa mikopo kwa wateja ambao wana lengo la kumiliki nyumba za kudumu. TMRC inaendeshwa na kusimamiwa na Benki Kuu ya Tanzania (BoT) na kumilikiwa na Benki ya CRDB, NMB, Exim, Azania, DCB na NIC ambazo kila moja ina hisa zinazozidi thamani ya Sh500 milioni.
Lengo la TMRC kuwa chombo cha uhakika cha kusimamia mikopo ya muda mrefu ya benki, kuweka mazingira ya kuwapo kwa riba nafuu, kupunguza ukomo wa kurejesha mikopo na kutoa mikopo kwa wateja wanaokidhi vigezo na masharti.
Wastani wa kiwango cha chini cha riba, Novemba mwaka jana ni asilimia 16 wakati kiwango cha juu ni asiliamia 26. Kiwango cha riba kinatofautiana na aina mkopo na benki.
Shirika hilo lina wanachama 11 ambao ni Benki za CRDB, NMB, DCB, Banc ACB, NIC, TIB, Exim, PBZ, Azania, BOA na NBC. Kutokana na kuwapo kwa mpango huo Benki ya Azania imenufaika na mkopo baada ya kupata Sh4.2 bilioni. Taasisi hiyo inatarajia kujiendesha kwa kuuza zabuni katika soko la hisa na kuzikopesha kwa benki kwa utaratibu maalumu. Mteja atapata mkopo kutoka benki, ambayo itakopeshwa na TMRC wakati yenyewe ikipata fedha kutoka soko la hisa.
Kuwapo kwa chombo kama TMRC kutawezesha kuanzi shwa kwa kampuni binafsi ya kutoa mikopo ya nyumba kama ambavyo imefanyika katika nchi nyingine duniani ambako biashara hii imeshamiri kwa kiwango kikubwa. Nchini Misri kampuni nne binafsi zilianzishwa baada ya kuwapo kwa Shirika la Mikopo ya Nyumba mwaka 2006 na ku sababisha mapinduzi makubwa katika sekta ya nyumba na makazi. Maonyesho ya nyumba yameanza kufanyika ili kutoa nafasi kwa wadau mbalimbali kupata fursa za kuwekeza katika biashara hiyo.
Katika maonyesho yaliyofanyika kwa mara ya pili mwishoni mwa mwaka jana, wadau tofauti walipata nafasi ya kujifunza mambo mengi kuhusu nyumba na uendeshaji wa biashara. Baada ya shirika hilo kuanza kazi, mabadiliko yameanza kujitokeza katika soko kwani benki kadhaa zimeanza kutoa mikopo ambayo imekuwa ikiwaumiza wananchi wengi kutokana riba kubwa inayotozwa.
